Thời gian qua, tình trạng đua xe trái phép diễn biến rất phức tạp, gây hậu quả nguy hiểm cho người tham gia giao thông và cho chính đối tượng tham gia đua xe trái phép. Các đối tượng đua xe trái phép thường lập nhóm kín trên mạng xã hội (zalo, facebook,…) để kêu gọi tập trung đua xe trái phép tại nhiều địa điểm, địa phương khác nhau nhằm qua mắt được lực lượng chức năng. Trước đây, các đối tượng đua xe trái phép thường tụ tập ở đoạn đường vắng, đêm khuya, thì nay các đối tượng tụ tập đua xe trái phép bất cứ lúc nào, thậm chí dàn hàng ngang, chặn xe đang lưu thông để đua xe trái phép; tụ tập đua xe trái phép, gây rối trật tự công cộng trên đường rất manh động, sẳn sàng chống trả lực lượng chức năng nên khi xảy ra tai nạn thì hậu quả rất nghiêm trọng, gây thương vong cho người tham gia giao thông…
Hành vi đua xe, tổ chức đua xe, cổ vũ đua xe trái phép được quy định tại Điều 34 Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, cụ thể như sau: “Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với các hành vi tụ tập, cổ vũ, kích động người điều khiển phương tiện chạy quá tốc độ, lạng lách, đánh võng, đuổi nhau trên đường hoặc đua xe trái phép; đua xe đạp, xe xích lô, xe súc vật kéo, cưỡi súc vật chạy đua trái phép trên đường giao thông. Phạt từ 7.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với người đua xe mô tô hoặc xe gắn máy trái phép trên đường giao thông. Ngoài những hành vi trên, đối tượng sử dụng phương tiện thực hiện hành vi vi phạm còn bị xử phạt các hình thức bổ sung là tịch thu phương tiện vi phạm, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 03 tháng đến 05 tháng”.
Bên cạnh đó, tại Điều 266 Bộ luật Hình sự năm 2015 (Luật sửa đổi, bổ sung năm 2017), quy định tội đua xe trái phép như sau: “Người nào đua xe ô tô, mô tô, xe máy hoặc các loại xe có gắn động cơ gây thiệt hại cho người khác đã bị xử lý hành chính hoặc đã bị xử lý hình sự mà còn tái phạm thi bị phạt tiền đến 50.000.000 đồng, phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Trường hợp phạm tội gây chết 03 người chở lên, gây tổ thương sức khỏe cho 03 người chở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của 03 người là 201% trở lên, gây thiệt hại 1,5 tỷ đồng trở lên thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm”.
Mặc dù, quy định của pháp luật cơ bản đã đầy đủ, đảm bảo tính nghiêm khắc, tuy nhiên việc đua xe trái phép vẫn diễn ra bất chấp các quy định của pháp luật. Nguyên nhân là các đối tượng đua xe trái phép có hành vi coi thường pháp luật, luôn tìm cách né tránh, chống đối, cản trở lực lượng chức năng. Khi bị lực lượng chức năng truy bắt thì các đối tượng này liều lĩnh chống trả, bỏ chạy và tẩu thoát nên rất ít trường hợp bị ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Để đảm bảo tình hình trật tự, an toàn giao thông, phòng, chống các đối tượng đua xe trái phép, lực lượng chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo lục pháp luật để các đối tượng thấy rõ hậu quả và tác hại của việc tổ chức đua xe trái phép. Thường xuyên nắm bắt thông tin các đối tượng có dấu hiệu tụ tập đua xe trái phép thông qua mạng xã hội, thông qua hệ thống camera giám sát an ninh, trật tự để kịp thời xử lý các hành vi tụ tập, cổ vũ đua xe trái phép. Lực lượng chức năng thường xuyên nắm tình hình tại các tuyến đường Quốc lộ, Tỉnh lộ, địa bàn huyện, thành phố,… mà các đối tượng thường xuyên tụ tập đua xe để có giải pháp và kế hoạch tuần tra xử lý kịp thời. Đồng thời phát huy vai trò của quần chúng nhân dân trong việc nắm bắt, thông tin kịp thời đến lực lượng chức năng để có hướng xử lý, rà soát, nắm bắt và quản lý chặt chẽ các đối tượng thường xuyên tụ tập đua xe trái phép để có biện pháp vận động, giáo dục và thuyết phục từ bỏ. Mặc khác, cần xử lý nghiêm các tiệm sửa xe mô tô, xe máy có hành vi độ, chế, thiết kế thay đổi hình dáng, kết cấu máy của phương tiện để tham gia đua xe trái phép. Khi phát hiện phương tiện có dấu hiệu tham gia đua xe trái phép, lực lượng chức năng phải tiến hành ngay việc tạm giữ phương tiện và xử lý theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, cần bổ sung các chế tài để xử phạt nghiêm hơn nữa đối với các đối tượng tham gia đua xe trái phép như: tăng mức phạt tiền, tước bằng lái xe không có thời hạn, người vi phạm phải học lại từ đầu để được cấp bằng lái xe mới; bắt lao động công ích đối với hành vi vi phạm lần đầu; khi tái phạm thì khởi tố, xét xử ngay và công khai để răn đe, giáo dục cho các đối tượng khác. Đối với các đối tượng cầm đầu, tổ chức đua xe trái phép thì phải xử lý hình sự không nhất thiết là việc đua xe trái phép có gây hậu quả hay chưa gây hậu quả… có như vậy, mới góp phần hạn chế được tình trạng tụ tập, cổ vũ đua xe trái phép đã và đang gây ra nỗi sợ hãi, bất an của người dân hiện nay./.
Minh Sang